User Tools

Site Tools


zain_mahmood

Zain Mahmood (1933-1994)

Dirujuk oleh

Perihal Zain Mahmood

Zain Mahmud / Mahmood ialah seorang tokoh penyiaran dan drama Radio dan Televisyen Singapura (RTS) dan Malaysia (RTM). Walaupun beliau lebih terkenal di dalam bidang penyiaran TV di Singapura dan Malaysia (serta pengkarya beberapa filem selepasnya), beliau pernah menyatakan kecenderungan beliau terhadap bidang siaran radio:-

“Radio … allows one to think, to hone one’s mind so as to sharpen and develop one’s intellect. It is true that the eye leaves nothing to the imagination—but the ear does. When we listen to a radio play, we create our own conceptions. If a thousand people tune in, you will have a thousand different conceptions because our imagination takes flight on a journey of exploration that creates our own unique fantasy… So, when we listen to radio, our mind and thoughts are always throbbing, and we sit on the throne as an individual and not as a digit in a madding crowd. But when we watch TV… others do the thinking for you––others create the conception because it is true that the eye spoon-feeds the mind. Even though millions of viewers watch “Dallas”, what is produced is a single conception, since “Dallas” has been described as a mass hysteria based on a single madness.” - Zain Mahmood, “Life begins at forty,” in Penyiaran - 4 dekad bersama anda [Broadcasting - 4 decades with you], ed. Abdul Aziz Abas, et al. (Kuala Lumpur: Ministry of Information and Broadcasting, 1987). 12-13. The words in italics were the English phrases Zain used in his original Malay text.“ (Cheong Soon Gan, 2012: |"Contested Nationalisms and Propaganda: Birth Pangs of a Malaysian Nation, 1957-1969", m.s.38). Menariknya, drama “PJ” di atas diolah berdasarkan siri ”Dallas“ yang disebutkan beliau itu.

Ringkasan penglibatan beliau di dalam TV Singapura sejak awal siarannya:-

“Ketika siaran TV awam dilancarkan di Singapura pada 15 Februari 1963, terdapat dua saluran iaitu 5 (Inggeris dan Melayu) dan 8 (Mandarin). Antara rancangan Melayu di Saluran 5 ialah drama yang lebih dikenali sebagai Sandiwara (dari dua kekata Jawa/Sanskerta: sandi yang bermakna rahsia dan wara bererti cerita). Antara penerbitnya ialah Zain Mahmood (1933-1994), Baseron Jumat (1930-1989), Yusof Ahmad dan Rahim Jailani. Pada tahap awal perkembangan sandiwara, para penerbit berdepan dengan pelbagai hambatan, terutama kekurangan skrip. Memang sudah terdapat penulis drama radio dan penulis drama pentas ketika itu. Namun karya mereka perlu diolah untuk disesuaikan dengan penerbitan TV.

Untuk melancarkan proses penerbitan, Baseron Jumat telah mengundang Bani Buang (1929-1996), seorang pengarah drama pentas yang terkenal dan bekerja di Panggung Victoria, untuk membantu dari segi arahan dan lakonan di studio. Pada 1973, barulah Bani Buang ditawarkan bekerja sebagai penerbit drama sepenuh masa.

Antara 1966-1968, lahir siri popular yang terpanjang berjudul Pak Awang Temberang yang mengisahkan permasalahan keluarga Melayu yang berpindah dari kampung ke rumah pangsa. Lakonan Salim Bachik selaku Pak Awang, Zainon Ismail (Mak Oteh), S. M. Alkaff (jiran), pelakon kanak-kanak adik-beradik Rahimah Rahim dan Rahman (selaku anak-anak Pak Wang) ternyata mengesankan walaupun drama ini tertumpu di studio belaka dengan set yang ringkas.

Pencetus idea dan juga penerbit siri ini ialah Zain Mahmood. Beliau dibantu penulis-pengarah drama pentas terkenal, Kalam Hamidy, untuk menjayakan siri Pak Awang Awang. Drama ini cukup popular sehinggakan set sofa dalam drama itu mendapat julukan ‘kerusi Pak Awang’. Kemudian lahir pula siri drama seperti Mama Sayang Papa, Pahit-Pahit Manis dan Masa. Permintaan bagi sandiwara meningkat apabila Saluran 5 menyediakan dua masa siaran untuk drama dalam seminggu. Setiap petang Ahad, penonton disajikan dengan drama bercorak domestik sepanjang 30 minit dan drama sejam disiarkan pada setiap Selasa atau Rabu.”


(Sumber: Hamed Ismail @ Majlis Bahasa Melayu Singapura, 2015: |"Yang Terukir, Bahasa dan Persuratan Melayu", m.s.109-111).

Riwayat Hidup

Riwayat hidup dan urutan peristiwa secara ringkas, termasuk terbitan dan karya beliau:-

Latar Pendidikan (1933-1959)

Radio Singapura (1959-1963)

Radio dan Television Singapura (RTS, 1963-1972)

Radio Televisyen Malaysia (RTM, 1972-1988)

Perfileman (1988-1994)

  • 1990: Penulis skrip dan penerbit Filem “Fenomena”, arahan Aziz M Osman (IMDB: https://www.imdb.com/title/tt0270363/).

  • 1991 (7 Julai): Penulis skrip dan pelakon Filem “Fantasia”, arahan Aziz M Osman, yang telah disekat oleh Lembaga Penapisan Filem (LPF):-

    “Another local Malay film banned by Censorship Board and even upon appeal, was banned too by the Appeal Committee, was Fantasia, directed by Aziz M. Osman and produced by Zain Mahmud in 1991. It was a story of Silbi (a misnomer for Iblis or Satan) who raped and sucked blood of young virgins during full moon as a prerequisite for eternal longevity. One of his victims, Dara, requested help from Kana for revenge. Kana inserted Dara's soul into a ring, which then fell into the hands of Nora, a reporter investigating cases of raped girls during full moon. With the help of her fiancée, Rahmat, and her friend Azrin, Nora eventually managed to destroy Silbi.

    Wan Hassan (1994) is his studies on film censorship in Malaysia with special focus on religious and moral censorship concluded that Fantasia was banned for its mystical elements which contradicted Islamic principles. The Censorship Board requested the film producer to cut a few scenes, and after censoring, the producer changed the film's title to Fantasi. Among the scenes which were asked to be cut were the pledge dialogue between Nora and Dara, the act where Dara's soul entered Nora's body and Kana's explanation on the genesis of Silbi. However, the latter version was still banned even upon appeal. The Appeal Committee members consisted of four religious advisors and mufti (Muslim clerics), whereby three of them agreed that only a few scenes need to be cut but one of them totally disagreed to approve the film; therefore the film Fantasi was still banned.

    According to Wan Hassan, in a desperate attempt to save his production, the producer, Zain Mahmud, had gone to see the then Prime Minister of Malaysia, Tun Mahathir Mohamed. The Prime Minister agreed to intervene and requested that the Appeal Committee reconsider their decision. In the end, the film was approved with a few cuts and allowed for public viewing in 1994.”


    (Sumber: Wan Amizah WM, Chang Peng Kee and Jamaluddin Aziz @ Jurnal Komunikasi, 2009: |"Film censorship in Malaysia: sanctions of religious, cultural and moral values", m.s. 46).

  • 1992 (31 Januari): Penulis skrip drama TV “Cikgu Limau Kasturi”, lakonan Harun Salim Bachik. Drama ini telah dianugerahi Drama TV Terbaik dalam Anugerah Sri Angkasa '91: “Television drama Cikgu Limau Kasturi emerged as the Best TV Drama, taking home the coveted Anugerah Sri Angkasa '91 award at the Auditorium Besar, Angkasapuri tonight. On hand to receive the award from Information Minister Datuk Mohamed Rahmat were producers Zain Mahmood and Rohani Yusoff. Cikgu Limau Kasturi also grabbed the Best Privatised Drama award.” (New Straits Times, 31 January 1992: |"Cikgu Limau Kasturi wins top award"). Drama ini telah mendapat sambutan yang baik: “Saya fikir semua yang bergelar guru perlu berterima kasih kepada Allahyarham Datuk Zain Mahmood yang menulis skrip drama Cikgu Limau Kasturi yang disiarkan pada 1992. Menerusi drama itu, Zain mendedahkan pengorbanan guru yang sanggup meredah rimba dan belukar semata-mata untuk mencerdikkan anak bangsa. Banyak yang masih ingat dengan Cikgu Limau Kasturi dan terbayang watak Allahyarham Harun Salim Bachik yang memberikan lakonan yang melekat di hati penonton. Malah secara tiba-tiba selepas drama itu disiarkan, nama Kampung Limau Kasturi di Gua Musang dan pedalaman Kelantan menjadi sebutan. Cikgu Limau Kasturi merupakan cebisan kisah benar masyarakat di Gua Musang. Difahamkan watak lakonan Harun Salim Bachik adalah salah seorang guru yang ketika itu masih mengajar di Kampung Limau Kasturi. Skrip yang kuat diganding pula lakonan hebat, hasilnya terus diingat hingga kini.” (Utusan Online, 2019: |"Retrospektif Cikgu Limau Kasturi").

  • 1992 (21 April): Filem “Fantasia” akan dipinda sebelum ke penapis semula. (Berita Harian, 21 April 1992: |“'Fantasia' dipinda sebelum ke penapis semula”).

  • 1993: Penulis Skrip Filem “Balada”, arahan Jins Shamsuddin (IMDB: https://www.imdb.com/title/tt0275213/).

  • 1994 (1 Februari): Meninggal dunia pada pagi 31/1/1994 di rumah sepupunya, Encik Kassim Ahmad, di Kampung Titi Haji Idris, Langgar, Alor Star, Kedah. Allahyarham telah datang bersama isterinya. (Berita Harian, 1 Februari 1994: |“Zain Mahmud meninggal”).

  • 1994 (19 Mac): Filem “Fantasia” (diubah nama kpd “Fantasi”) akhirnya diluluskan dan tersiar di panggung. (IMDB: https://www.imdb.com/title/tt0270357/, Wan Amizah WM, Chang Peng Kee and Jamaluddin Aziz @ Jurnal Komunikasi, 2009: |"Film censorship in Malaysia: sanctions of religious, cultural and moral values", m.s. 46).

Pengakuan penting: Kami bukan ahli sejarah! Sila klik di sini untuk penjelasan lanjut.

Selain petikan dan sumber yang dinyatakan, rencana ini telah diusahakan oleh TMK Pulasan, di bawah kelolaan Syahrul Sazli Shaharir <sazli@pulasan.my>. Pengakuan penting: Kami bukan ahli sejarah! Sila klik di sini untuk penjelasan lanjut.

zain_mahmood.txt · Last modified: 2021/12/06 16:44 by sazli