Differences

This shows you the differences between two versions of the page.

--- ukm_bbb [2025/05/31 16:40] – [Tanah Rizab Melayu] sazli
+++ ukm_bbb [2025/06/04 09:21] (kini) – [01. Jalan Reko-Sepang (1891)] sazli
@@ Line 61: / Line 61: @@
 ===== 03. 1890-an: Perladangan Kopi =====
-{{:peta:peta-ululangat-selatan-1904.png?900|05. 1890-an: Perladangan Kopi}}
+{{:peta:sungai-langat-1904.png?600|Peta pertengahan Lembangan Sungai Langat, sekitar tahun 1904}} \\
+Peta pertengahan Lembangan Sungai Langat, sekitar tahun 1904. Jaringan sungai-sungai ditandakan biru. \\
+**Dari hulu Sungai Langat**: Sg. Kajang, Sg. Kantan, Sg. Jeloh/Jelok, Sg. Siput, Sg. Ramal, Sg. Jebat/Reko, Sg. Andangan, dan cabang utamanya, Sg. Semenyih. \\
+**Dari hulu Sungai Semenyih**: Sg. Pining/Pening, Sg. Mani, Sg. Seringgit/Saringgit, Sg. Purun, Sg. Buloh, Sg. Rinching, Sg. Beranang, Sg. Bangi, dan Sg. Buah. \\
+(Berdasarkan peta: Edinburgh Geographical Institute, 1904 @ Yale University Library - Digital Collections: {{ :laman:selangor_federated_malay_states_1904_john_bartholomew_co_w.t._wood_chief_draftman._-_yale_university_library.pdf ||}}[[https://collections.library.yale.edu/catalog/15827242|"Selangor, Federated Malay States, 1904 / John Bartholomew & Co ; W.T. Wood, chief draftman"]]).
-Gambar: Peta daerah Ulu Langat Selatan (1904), termasuk Kajang-Semenyih-Rekoh-Bangi, ketika pembukaan ladang secara besar-besaran. Rekoh tinggal balai polis saja, seluruh mukimnya kini dinamakan Kajang. Ketika ini pekan Bangi (lama) baru saja dibuka (stesen keretapinya dibuka pada 14 Jun 1902). Latar peta 1904: Antara peta paling tepat pada zamannya (yang ada dijumpai), diusahakan oleh Chief Draftsman W.T. Wood yang bertugas di Survey Department, Kuala Lumpur (beliau turut membuat peta Kuala Lumpur, Pulau Pinang, dll). Pernah mohon naik gaji pada 11 September 1906 (tangga gaji dia lebih rendah dari Surveyor), bila di bawa ke atas, menurut surat sokongan pihak atasannya. **([[start#an|Arkib Negara 1957/0131652W (11/09/1906)]])**.
+Gambar: Peta daerah Ulu Langat Selatan (1904), termasuk Kajang-Semenyih-Rekoh-Bangi, ketika pembukaan ladang secara besar-besaran. Rekoh tinggal balai polis saja, seluruh mukimnya kini dinamakan Kajang. Ketika ini pekan Bangi (lama) baru saja dibuka (stesen keretapinya dibuka pada 14 Jun 1902). Latar peta 1904: Antara peta paling tepat pada zamannya (yang ada dijumpai), diusahakan oleh Chief Draftsman W.T. Wood yang bertugas di Survey Department, Kuala Lumpur (beliau turut membuat peta Kuala Lumpur, Pulau Pinang, dll). **([[start#an|Arkib Negara 1957/0131652W (11/09/1906)]])**.
 Pada tahun 1880-an, ladang-ladang kopi mula dibuka di Johor, Perak dan Selangor, pada mulanya oleh para pengusaha dari Ceylon. Ladang-ladang kopi terawal di Selangor ialah Weld Hill's Estate dan Batu Caves Estate di Kuala Lumpur. **([[rekoh#anpembukaan_ladang_kopi|Straits Times Weekly Issue & The Singapore Free Press and Mercantile Advertiser (Weekly), 10 September 1890]])**.
@@ Line 90: / Line 94: @@
 **Petak biru muda: [[belmont_estate#peluasan_ladang|Belmont: Blok tambahan seluas 320 ekar (Arkib Negara 1957/0065141W (18/9/1896))]]**.
-Pada bulan Februari 1896, pemangku pegawai daerah Ulu Langat telah menerima beberapa permohonan pembukaan ladang kopi di sekitar Jalan Reko. Beliau turut mengesyorkan agar pihak kerajaan mewartakan keseluruhan kawasan hutan terbiar di situ, terutamanya kawasan hutan paya yang dianggap "wasteland" (tiada lombong, maka tiada hasil) di tebing barat Sungai Langat sehingga ke Langat, sebagai tanah rizab perladangan kopi. Pada bulan Mac 1896, penama-penama bagi permohonan ladang-ladang tersebut telah disiarkan, iaitu F. Baptist (F.B.) Hicks, [[e_b_skinner|E. B. Skinner]], Arthur Acland (A.A.) Allen, dan E.J. Allen ([[west_country_estate|West Country Estate]]), G.F.S. dan [[m_s_parry|Methold Sidney (M. S.) Parry]] ([[belmont_estate|Belmont Estate)]], dan Kindersley ([[ladang_kindersley|Reko Hill dan Sungai Reko Estate, diikuti beberapa lagi ladang lain)]] **([[west_country_estate#pembukaan_west_country_estate|The Singapore Free Press and Mercantile Advertiser (Weekly), 25 February 1896, 17 March 1896]])**.
+Pada bulan Februari 1896, pemangku pegawai daerah Ulu Langat telah menerima beberapa permohonan pembukaan ladang kopi di sekitar Jalan Reko. Beliau turut mengesyorkan agar pihak kerajaan mewartakan keseluruhan kawasan hutan terbiar di situ, terutamanya kawasan hutan paya yang dianggap "wasteland" (tiada lombong, maka tiada hasil) di tebing barat Sungai Langat sehingga ke Langat, sebagai tanah rizab perladangan kopi. Pada bulan Mac 1896, penama-penama bagi permohonan ladang-ladang tersebut telah disiarkan, iaitu F. Baptist (F.B.) Hicks, [[e_b_skinner|E. B. Skinner]], Arthur Acland (A.A.) Allen, dan E.J. Allen ([[west_country_estate|West Country Estate]]), G.F.S. dan [[m_s_parry|Methold Sidney (M. S.) Parry]] ([[belmont_estate|Belmont Estate)]], dan Kindersley ([[ladang_kindersley|Reko Hill dan Sungai Reko Estate, diikuti beberapa lagi ladang lain)]]: //"The land embraced by the first six applications is a tract upon the right geographical bank of the Langat River, in the neighbourhood of Merbau Tumbang and Bukit Tempurong. It forms the upper end of the broad alluvial flats which stretch, roughly speaking, from the Langat River at Rekoh to the Langat Road at Klang, and merge into the coffee reserve in Klang District."// **([[west_country_estate#pembukaan_west_country_estate|The Singapore Free Press and Mercantile Advertiser (Weekly), 25 February 1896, 17 March 1896]])**.
 ==== 04a. Ladang West Country (Awal 1900-an) ====
@@ Line 104: / Line 108: @@
 Gambar: Belmont Estate, sekitar awal 1900-an. **([[west_country_estate#perihal|Arnold Wright, 1908: Twentieth century impressions of British Malaya]])**.
+{{:gambar:fmsestates-tapping-1908-colorized.jpg?200|Tapping in No.10 field (Diwarnakan)}} \\
+//"Tapping in No.10 field."//
+(Sumber: Arnold Wright, 1908: [[http://seasiavisions.library.cornell.edu/catalog/sea:233|"Twentieth century impressions of British Malaya: its history, people, commerce, industries, and resources"]], m.s.465-467).
 **Awal 1900-an**: Hasil kopi jatuh merudum disebabkan saingan kopi Brazil serta serangan penyakit **([[west_country_estate#anindustri_kopi_merudum|Voon Phin Keong (2013)]])**.
 **1903**: Ketika ladang ini dibuka, telah pun ada pekebun kecil tempatan di sekitar itu. Antaranya ialah Rasat bin Nakhoda Omar: diketahui daripada kesilapan pentadbir: Tanah beliau termasuk ke dalam geran Belmont Estates, dan perlu dikeluarkan daripadanya. **([[belmont_estate#rasat_bin_nakhoda_omar|Arkib Negara 1957/0112755W (30/11/1903)]])**.
+**1906**: Antara ladang utama di Selangor **[[https://bangi.pulasan.my/west_country_estate#ladang_utama_selangor|1906: Ladang Utama Selangor]]**
 **1912**: Dalam pameran getah antarabangsa di New York, US, pada 23 September - 4 Oktober 1912, West Country Estate telah memenangi tempat ketiga di Pameran Getah Antarabangsa dalam kategori "Pale Crepe" **([[west_country_estate#pameran_getah_antarabangsa|The Singapore Free Press and Mercantile Advertiser, 6 November 1912]])**.
@@ Line 218: / Line 228: @@
 ===== 08. 1960-1970: Perkembangan di Hutan Simpan Bangi =====
-{{:peta:peta-hutansimpanbangi-1970an.png?900|20. 1960-1970: Perkembangan di Hutan Simpan Bangi}}
+{{:peta:peta-sungai-sekitar-bbb-1962.png?600|Peta sungai-sungai sekitar West Country Estate, 1962}} \\
+Peta sungai-sungai sekitar West Country Estate, 1962 (Director of National Mapping, Malaysia, 1962: {{ :laman:open_research_malaysia_selangor_kuala_lumpur_series_l7010_sheet_94_1962_1_63_360.pdf ||}}[[http://hdl.handle.net/1885/163825|"Malaysia, Selangor, Kuala Lumpur, Series: L7010, Sheet 94, 1962, 1:63 360"]]).
-Gambar: Peta Hutan Simpan Bangi sekitar 1970-an. **([[hutan_simpan_bangi#kegiatan_pembalakan|Kamarudin Mat Salleh (1999)]])**.
 Sekitar akhir tahun 1957, sebahagian kecil Hutan Simpan Bangi dinyahwartakan sebagai kampung melayu **([[|Arkib Negara 1957/0696004W (15/11/1957)]])**. Kemungkinan kampung ini ialah "Kampung Baharu Bangi Bahagia" (Kampung Bahagia kini), di sebelah selatan hutan simpan ini, yang telah dimohon persatuan penduduk Melayu sekitar Bangi pada waktu itu. **([[awal_bangi#kampung_bahagia|Faizal Hj Zainal (2008)]])**. Terdapat riwayat mengatakan penduduk dari kawasan lembah di sekitarnya yang dilanda banjir telah berpindah ke kampung ini yang lebih tinggi di lereng bukit. **([[surau_hamidiah|Surau Madrasah Al Hamidiah Kg Bahagia Bangi (2017)]])**.
@@ Line 283: / Line 292: @@
 Gambar:- \\
-**Kiri**: Keadaan Jalan Reko-Sepang (ditanda merah), sekitar tahun 1904. [[awal_bangi|Pekan Bangi]] telah pun dibuka dan kini ditandakan di dalam peta. Bahagian jalan dari kawasan Sungai Buah hingga ke Sepang ditanda sebagai //"Six Foot Track"//, iaitu masih jalan kuda selebar 6 kaki sahaja. Jalan ini dibina 1893-1894, atas cadangan [[h_f_bellamy|H.F. Bellamy]], Superintendent Public Works Department negeri Selangor (1891), bagi menghubungkan ladang kopi Eropah di Rekoh dengan ladang lada hitam Tionghua di Sepang. Ketika itu jalan ini melewati bahagian timur Bukit Tunggul, menelusuri Negeri Sembilan hingga ke Sepang. \\
+**Kiri**: Keadaan Jalan Reko-Sepang (ditanda merah), sekitar tahun 1904. [[awal_bangi|Pekan Bangi]] telah pun dibuka dan kini ditandakan di dalam peta. Bahagian jalan dari kawasan Sungai Buah hingga ke Sepang ditanda sebagai //"Six Foot Track"//, iaitu masih jalan kuda selebar 6 kaki sahaja. Jalan ini dibina 1893-1894, atas cadangan [[h_f_bellamy|H.F. Bellamy]], Superintendent Public Works Department negeri Selangor (1891), bagi menghubungkan ladang kopi Eropah di Rekoh dengan ladang lada hitam Tionghua (contoh: Tau Keh [[https://eresources.nlb.gov.sg/newspapers/digitised/article/pinangazette18990609-1.2.31|Loh Cheng Keng]]) di Sepang. Ketika itu jalan ini melewati bahagian timur Bukit Tunggul, menelusuri Negeri Sembilan hingga ke Sepang. \\
 **Kanan**: Jalan Reko-Sepang yang baru secara kasar (ditanda merah), setelah siap, sekitar tahun 1929. Ia melewati bahagian barat Bukit Tunggul, menelusuri sebelah negeri Selangor, melalui Jenderam dan Salak. Mungkin perubahan laluan ini sebagaimana yang pernah dinyatakan oleh perancang awalnya (H.F. Bellamy), yang mengatakan denai yang asal itu melalui kawasan Sungai Ujong (sukar dari segi pentadbiran projek dan selenggaraan), lalu mencadangkan laluan sebelah kiri yang pernah beliau ikuti ketika ekspedisi mengukur sempadan baru Selangor-Sungai Ujong pada Mac 1883 dahulu. Ianya sedikit sebanyak kekal sehingga kini.